ጆሃን ጌዛል “ከወለድ ነፃ ገንዘብ” ደራሲ ነው ፡፡ ለካፒታሊስቶችም ቅmareት ተብሎም ተጠርቷል ፣ ሀብቶችን ማበጀቱ እና ገንዘብን ለማበልፀግ መሳሪያ አድርጎ መተው ብቻ ቀውስ እንዳይከሰት ይከላከላል ሲል ተከራክሯል ፡፡
ጆሃን ስልቪ ጌይሰል የጀርመን ሳይንቲስት እና ተሃድሶ ነው ፣ እሱ “የነፃ ኢኮኖሚ” ንድፈ ሀሳብ ደራሲ ነው ፡፡ የሕይወት ዓመታት 1862-1930.
ዮሃን ከኤርነስት ጌይሰል እና ከጄኔት ታልቦት ተወለደ ፡፡ ስለ ዮሃን የልጅነት ጊዜ የሚታወቀው ከዘጠኝ ልጆች መካከል ሰባተኛው መሆኑ ነው ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1887 ወደ አርጀንቲና ተዛወረ ፣ እራሱን እንደ ስኬታማ ነጋዴ አሳይቷል ፡፡ የገንዘብ ዝውውርን ችግሮች ለማጥናት ፍላጎት አለው ፣ በአርጀንቲና ውስጥ በጣም የተሰማው ቀውስ ለኢኮኖሚ እና ፋይናንስ ያለውን ፍላጎት ብቻ ያጠናክራል ፡፡ ቀድሞውኑ እ.ኤ.አ. በ 1981 “የገንዘብ እንቅስቃሴ ማሻሻያ ለደኅንነት መንግሥት መንገድ” የተሰኘው የመጀመሪያ ሥራው ታተመ ፡፡ በውስጡም ስለ ገንዘብ መሰረታዊ ሀሳቦችን አሳተመ ፡፡
የዮሃን ጌይሰል ዋና ሀሳቦች
ጆሃን መሬቱ የሁሉም እኩል መሆን አለበት የሚል እምነት ነበረው ፡፡ እና ማንኛውም የሰዎች ባሕሪዎች - ጾታ ፣ ዘር ፣ መደብ ፣ ሃይማኖት ፣ እንዲሁም ችሎታ - በዚህ ላይ ተጽዕኖ ሊያሳርፉ አይገባም ፡፡
መሬቱን በብሔራዊነት ማሳደግ እና በተሰጡ ብድሮች ላይ ወለድ መሰረዝ አስፈላጊ እንደሆነም ያምናል ፡፡ ይህ ኢኮኖሚን ከችግር የሚከላከል እና የበለጠ ተደጋጋፊ የሚያደርገውን የገንዘብ እንቅስቃሴ ፍጥነት የበለጠ እኩል ለማድረግ ያደርገዋል ፡፡ ማለትም የዮሃን ዋና ሀሳብ ገንዘብን የመለወጫ መሳሪያ ማድረግ ነበር ነገር ግን የማበልፀጊያ ፣ የመጠራቀም እና የቁጠባ መሳሪያ አይደለም ፡፡ በተመሳሳይ ጊዜ ፣ እሱ የኢኮኖሚው ሞዴል ልዩነቶችን አቅርቧል ፣ ለገንዘብ አጠቃቀም ባለቤቶቻቸው ለክፍለ ሀገር መቶኛ ይከፍላሉ ፡፡ ይህ በአንድ እጅ ውስጥ የገንዘብ መከማቸትን ከማስቀረትም በላይ ሰዎች ገንዘብን በብቃት እንዲጠቀሙ ያነሳሳል ፡፡
በተግባር ሙከራ
የጄይሰል ንድፈ ሃሳቦች በኦስትሪያ ውስጥ በሙከራ ውስጥ ጥቅም ላይ ውለው ነበር ፡፡ 3 ሺህ ህዝብ የሚኖርባት ከተማ ተመረጠች ፡፡ ሙከራው በ 1932 ተካሂዷል ውጤቱ በእውነቱ ጥሩ ነበር ፡፡ በሕዝባዊ አገልግሎቶች ላይ ኢንቨስትመንትን ማሳደግ ፣ ድልድይ መገንባት እና የከተማዋን መሠረተ ልማት በከፍተኛ ሁኔታ ማሻሻል ችለዋል ፡፡ እናም መላው አውሮፓ ከስራ አጥነት ጋር በጣም በሚታገልበት ጊዜ በዎርግል በተፈጥሮው በ 25% ቀንሷል ፡፡ እንደነዚህ ያሉት ስኬቶች ትኩረትን የሳቡ እና ከ 300 በላይ የኦስትሪያ ማህበረሰቦች የጌሰልን የኢኮኖሚ ሞዴል ፍላጎት አሳዩ ፡፡ ሆኖም የኦስትሪያ ብሔራዊ ባንክ ይህንን እንደ ስጋት በመቁጠር የአገር ውስጥ የገንዘብ ኖቶች እንዳይታተሙ አግዶ ነበር ፡፡ እገዳው የሚመለከተው የገንዘብን ጉዳይ ብቻ እንጂ የስርዓቱን መርሆዎች ባይመለከትም ሙከራውን መድገም የቻለ ሌላ ማህበረሰብ የለም ፡፡
በዛሬው ጊዜ የጊዘል መርሆዎች በሌሎች ኢኮኖሚስቶች በንቃት ይጠቀማሉ ፡፡ ስለሆነም በኢኮኖሚክስ የኖቤል ተሸላሚ ጃን ቲንበርገን የጄሰል ስርዓት ትኩረትና ውይይት እንደሚገባው ደጋግመው የፃፉ ሲሆን የምጣኔ ሀብት ባለሙያው ጆን ኬኔስ በአጠቃላይ የቅጥር ፣ ወለድ እና ገንዘብ አጠቃላይ ፅንሰ-ሀሳብ ላይ ሲሰሩ የጄሰል የገንዘብ ንድፈ-ሃሳቦችን በንቃት መጠቀማቸውን አመልክተዋል ፡፡
የጄሴል መርሆዎች መተቸት
ብዙ የምጣኔ ሀብት ምሁራን በጄይሰል ሀሳቦች ውስጥ ጉድለቶችን አግኝተዋል ፡፡ ከመካከላቸው ዋነኛው የጊዝል መርሆዎች መተግበር የገንዘብ አቅርቦትን በፍጥነት ማሽቆልቆል እና ከዚያ በኋላ የዋጋ ግሽበትን ያስከትላል ፡፡ በአጭር ጊዜ ውስጥ መርሆዎቹ በእውነቱ የገንዘብ ስርጭትን ፍጥነት በከፍተኛ ሁኔታ እንዲጨምሩ ያስችላቸዋል ፡፡ እናም እንደምታውቁት በእድገትና ቀውስ ወቅት ሰዎችም ሆኑ ኢንተርፕራይዞች ወጪያቸውን ለመቀነስ እና ካፒታላቸውን በራሳቸው ለማዳን ይጥራሉ ፡፡
ማለትም የአጭር ጊዜ ሙከራው ውጤታማ የሆነው በግዳጅ ስለተቋረጠ ብቻ ነው ፡፡ እናም የዚህ ከተማ ፅንሰ-ሀሳብ ከፍተኛ ብቃት ለመናገር የአንድ ከተማ ተሞክሮ በጣም ትንሽ ነው ፡፡ በተጨማሪም ብዙ ምክንያቶች ከግምት ውስጥ ስላልገቡ እና ሌሎች መለኪያዎች በኢኮኖሚው እድገት ላይ ተጽዕኖ ሊያሳድሩ ስለሚችሉ ሙከራው እንደ ገለልተኛ ተደርጎ ሊወሰድ አይችልም ፡፡በተጨማሪም ተችዎች በችግሩ ወቅት አዎንታዊ ውጤት መታየቱን ያመላክታሉ ፣ እናም በመረጋጋት ወይም በኢኮኖሚ እድገት ሁኔታ ምርምር አልተደረገም ፡፡
ያም ሆነ ይህ ፣ አንዳንድ የጊዝል ሀሳቦች እስከ ዛሬ ድረስ ጥቅም ላይ ይውላሉ ፣ ምንም እንኳን በንጹህ መልክ ፅንሰ-ሀሳቡ የካፒታሊዝምን መርሆዎች የሚፃረር ቢሆንም በችግር ጊዜ በትክክል ከተተገበረ ውጤትን ሊሰጥ ይችላል ፡፡