የእንስሳት ተረቶች በየትኛውም ህዝብ አፈ ታሪክ ውስጥ ይገኛሉ ፡፡ እነሱም እንዲሁ በሩሲያ ባህል ውስጥ አሉ ፡፡ በእነዚህ ተረቶች ውስጥ ከሚገኙት ገጸ-ባህሪዎች መካከል ተኩላው ልዩ ቦታ ይይዛል ፡፡
በተረት ተረቶች ውስጥ ያሉ እንስሳት የተወሰኑ የሰውን ዓይነቶች ይወክላሉ-ተንኮለኛ ቀበሮ ፣ ደግ እና መከላከያ የሌለበት ጥንቸል ፣ ጠንካራ ግን ደደብ ድብ ፡፡ በእንደዚህ ዓይነት ገጸ-ባህሪያት መካከል ያለው ግንኙነት የሰዎች ግንኙነት ነው ፣ አንድ ሰው በዚህ ዓለም ውስጥ “የማይበዛ” ነው ፣ እና ሰዎች እንደ አንድ ደንብ በእንደዚህ ዓይነት ተረቶች ውስጥ አይታዩም።
በሌላ በኩል ደግሞ እንደ ሰዎች (እንደዚያ ይላሉ ፣ ውሳኔ ይስጡ ፣ ምክር ይስጡ ፣ ወዘተ) የሚመስሉ እንስሳት ብዙውን ጊዜ ስለ ሰዎች በተረት ተረት ይታያሉ ፡፡ እነሱ በሁለት አስደናቂ “ዓለማት” መካከል - የእንስሳት ዓለም እና የሰዎች ዓለም አማላጅ የሚሆኑ ይመስላል። ብዙውን ጊዜ ፣ ፈረስ ወይም ተኩላ እንደ “አማላጅ” ሆነው ያገለግላሉ። ሙሉ በሙሉ ለእንስሳት በተሰጡ ተረቶች ውስጥ ተኩላ ከፈረሱ በጣም ብዙ ጊዜ ይታያል ፡፡
በሩሲያ ተረት ውስጥ የተኩላ ምስል ትርጓሜ በተግባር ከሌሎች ጋር ተዛማጅነት ስለነበራቸው እቅዶች ጥንታዊነት ከሚናገረው ከሌሎች ሕዝቦች አፈ ታሪክ ጋር ካለው ልዩነት እንደማይለይ ትኩረት የሚስብ ነው ፡፡ ስለዚህ ስለ ተረት ተኩላ ምስል በሩስያ ተረት ውስጥ በመናገር ፣ አንድ ሰው በሩስያ ባህላዊ አፈፃፀም ወሰን ውስጥ መነጠል የለበትም ፡፡
ተኩላ እንደ አሉታዊ ገጸ-ባህሪ
ስለ እንስሳት በተረት ተረቶች ውስጥ ተኩላ ብዙውን ጊዜ እንደ ጠበኛ እና አደገኛ ፍጡር ሆኖ ይታያል - ሊፈራ የሚገባው እውነተኛ ዘራፊ ፡፡ የዚህ ዓይነቱ በጣም ዝነኛ ምሳሌዎች አንዱ “ተኩላ እና ሰባቱ ልጆች” የሚሉት ተረት ተረት ነው ፣ በሩሲያ ባህል ብቻ የሚታወቅ አይደለም ፡፡ እንዲህ ዓይነቱን ገጸ-ባህሪ መገናኘት ለአንድ ሰው እንኳን ጥሩ ውጤት የለውም ፡፡ ስለ ትንሹ የቀይ ግልቢያ መከለያ በተሰራው ሴራ ውስጥም እንዲሁ ከአውሮፓውያን ተረት የተወሰደው በሲ ፒራልት የተወሰደው ተኩላ መሆኑ የአጋጣሚ ነገር አይደለም ፡፡
ተኩላው ማሸነፍ ከቻለ ይህ በኃይል ሳይሆን በተንኮል ነው የሚሰራው። ብዙውን ጊዜ ይህ የሚከናወነው በተለምዶ ለዚህ ጥራት በተጠቀሰው ቀበሮ ነው ፡፡ ስለሆነም ኃይልን በኃይል ፣ ጠበኝነትን በአመፅ ማሸነፍ እንደማይቻል ተረጋግጧል ፡፡
ይህ ስለ ተኩላ ያለው ግንዛቤ አስገራሚ አይደለም ፡፡ የእነዚህ እንስሳት ፍርሃት የተነሳው ከብቶች ከመከሰታቸው ከረጅም ጊዜ በፊት ነው ፣ ለዚህም “ጠላት ቁጥር 1” ሆኑ ፡፡ በዚህ ጥበቃ ውስጥ ምክንያታዊነት የጎደለው ነገር አልነበረም-ተኩላው ሰውን የማኘክ ችሎታ ያለው አውሬ ነው ፡፡
ፍርሃቱ በተኩላዎቹ የማታ ማታ የአኗኗር ዘይቤ ተጨመሩ ፡፡ ሌሊቱ ሁሌም ሰዎችን ያስፈራቸዋል ፡፡ በጨለማ ውስጥ ፣ ራዕይ በደንብ አይሰራም - ዋናው የሰው ልጅ “መረጃ ሰጪ” ፣ አንድ ሰው መከላከያ የሌለው ይሆናል ፡፡ የሌሊት እንስሳት ፣ ለሰው ልጆች ባዕድ እና አደገኛ በሆነ አካባቢ ውስጥ በደንብ ተኮር ፣ ሰዎች እንዲተማመኑ በጭራሽ አላነሳቸውም ፡፡ ይህ በተለይ አደገኛ በሆኑ አዳኞች ላይ እውነት ነበር ፣ ይህም በሌሊት ከሰው በላይ ጥቅም ነበረው ፡፡
በሁለትዮሽ ተቃዋሚዎች “ጓደኛ ወይም ጠላት” የተኩላውን አጋንንት ማባባስ ተባብሷል ፡፡ የከብት እርባታ ከመከሰቱ በፊት ማንኛውም እንስሳ ከሰው እይታ አንጻር “እንግዳ” ነበር ፡፡ ነገር ግን ለምሳሌ አጋዘኑ ሊበሉት ስለሚችሉ በተወሰነ ደረጃ “የራሱ” ቢሆን ኖሮ ተኩላው የምግብ ምንጭ አልነበረም ፡፡ የጥንት ሰዎች ተኩላዎች የደን ቅደም ተከተል መሆናቸውን አያውቁም ነበር ነገር ግን የተኩላ ግልገል ሊገታ ፣ ሊነሳ እና ለአደን ሊያገለግል እንደሚችል ወዲያው አልተገነዘቡም ፡፡ እነሱ ከተኩላዎች ምንም ተግባራዊ ጥቅም አላዩም ፣ ስለሆነም በዓይኖቻቸው ውስጥ ያሉት ተኩላዎች ለሰው ዓለም ፍጹም እንግዳ ነበሩ ፡፡ እንግዳ ማለት ጠላት ማለት ነው ፡፡
ግን ፣ በተቃራኒው ፣ ተኩላው ሁል ጊዜ በተረት ተረት ውስጥ እንደ አሉታዊ ባህሪ አይታይም ፡፡ እና እንደ “ተኩላ እና ሰባቱ ልጆች” እና “ትንሹ ቀይ ግልቢያ ኮፍያ” ያሉ ከልጅነት ጊዜ ጀምሮ እንደዚህ ያሉ የተለመዱ ታሪኮች እንኳን የሚመስሉ ቀጥተኛ አይደሉም ፡፡
የተኩላ ሁለትነት
ስለ እንስሳት በተረት ውስጥ ተኩላ ምስሉ የበለጠ ወይም ያነሰ አሻሚ ከሆነ - ጨካኝ ፣ ግን የማሰብ ችሎታ ከሌለው ፣ ዘራፊ ፣ ከዚያ በተረት ሰዎች ላይ ተኩላ ብዙውን ጊዜ እንደ ምትሃታዊ ረዳት ሆኖ ይሠራል ፡፡ ስለ ኤስኤስ ushሽኪን “ሩስላን እና ሊድድሚላ” በሚለው ግጥም ውስጥ ስለጠቀሰው አስደናቂ ተኩላ ነው ፡፡
በእዚያ እስር ቤት ውስጥ ልዕልቷ አዘነች ፣
እና ቡናማው ተኩላ በታማኝነት ያገለግሏታል ፡፡
በተረት “ኢቫን ፃሬቪች እና ግራጫው ተኩላ” ውስጥ ለጀግናው እርዳታ የሚመጣው ተኩላ ነው ፣ እናም እዚህ ከአሁን በኋላ አሉታዊ ባህሪ ተብሎ ሊጠራ አይችልም ፡፡
ከራሱ ተረት ወሰን ባሻገር ሄደን ምስሉን በሰፊው አፈታሪካዊ ሁኔታ ውስጥ ከተመለከትን የተኩላው ባህላዊ ታሪክ ሁለትዮሽ የበለጠ ግልፅ ይሆናል ፡፡
በዚህ ረገድ የሚደንቀው የኖቭጎሮድ ልጅ ኦንፊም ታዋቂው የበርች ቅርፊት ማስታወሻ ደብተር ከመካከለኛው ዘመን ሩሲያ በልጅ ውስጣዊ ዓለም ላይ የምስጢር መጋረጃን የከፈተ ነው ፡፡ በዚህ ማስታወሻ ደብተር ውስጥ ያሉት ሥዕሎች የተለመዱ የብዝበዛ እና የወታደራዊ ክብር ሕልሞችን ያሳያሉ ፡፡ ግን አንድ ስዕል ግራ መጋባትን ያስከትላል-ተኩላ የሚገመትበት ባለ አራት እግር ፍጡር እና ከእሱ ቀጥሎ “እኔ አውሬ ነኝ” የሚል ጽሑፍ ይገኛል ፡፡ ልጁ እራሱን በተራ ተኩላ ከገለጸ ይህ ባሕርይ በዓይኑ ውስጥ አሉታዊ አልነበረም ፡፡
“በሌጎር የኢጎር ክፍለ ጦር” ውስጥ “የፖሊትስክ ልዑል ቬስስላቭ” በሌሊት እንደ ተኩላ ሲመላለስ የጠቀሰው ፡፡ ይህ ምሳሌያዊ ሥነ-ጽሑፋዊ አገላለጽ ነው ብሎ መገመት አያዳግትም-ዜና መዋዕል ይህ ልዑል “ከአስማት እናቱ እንደተወለደች” የሚጠቅሱ ሲሆን የ “ላይ …” ደራሲም ለእንዲህ ዓይነቱ ሰው “ተኩላ” ሊሰጥ ይችላል ፡፡
አንድ ተኩላ የሰው ልጅም ሆነ የዱር ተፈጥሮ ዓለም የሆነ ፍጡር ነው ፣ እሱም የጥንት ሰዎች ከሌላው ዓለም ጋር ተለይተው ይታወቃሉ ፡፡ ተኩላው ቀደም ሲል እንደተጠቀሰው ለሰው ልዩ በሆነው “እንግዳ” ምክንያት የዚህ ዓለም ተስማሚ መግለጫ ነው ፡፡ በሌላው ዓለም ውስጥ ለመሳተፍ መቀበል ያለበት የእርሱ መልክ ነው ፡፡ ስለዚህ የቅርጻ ቅርጾችን (መጀመሪያ ላይ አንድ ዓይነት አስማታዊ ልምምድ) ከተኩላ ገጽታ ጋር የተቆራኘ ነው።
ስለዚህ ተኩላው በሰው ዓለም እና በሌላው ዓለም መካከል ወደ መካከለኛነት ይለወጣል ፡፡ ለተነሳሽነት ሥነ-ስርዓት ወደ “ሌላ ዓለም” ለሚሄድ ሰው እንደዚህ አይነት አስታራቂ አስፈላጊ ነው ፡፡ ብዙ የአፈ-ታሪክ ዓላማዎች የሚመሰረቱት ከዚህ “ሥነ-ስርዓት ነው” ፣ “አስቸጋሪ ሥራዎች” የሚለውን ዓላማ ጨምሮ። በዚህ ብርሃን ፣ የአስቂኝ ተኩላ-አስማት ረዳት አመጣጥ ግልጽ ይሆናል ፡፡
የተረት ተረት ጀግኖችን የመዋጥ ተኩላ ታሪክ ወደ መተላለፊያው ሥርዓትም ሊመለስ ይችላል ፡፡ እንደምታውቁት በመጨረሻው ፍፃሜ በተኩላ የተዋጠ ፍየል በደህና ወደ እናታቸው ፍየል ይመለሳሉ ፡፡ እናም ይህ በጭራሽ ልጆቹ እንዳያለቅሱ ከተረት ተረት ጋር ተጣብቆ የውሸት ‹ደስተኛ› መጨረሻ አይደለም ፡፡ ለማለፍ ሥርዓት ወደ “ሙታን መንግሥት” የሄዱ ታዳጊዎች በአብዛኛዎቹ ጉዳዮች እንዲሁ በደስታ ወደ መንደሩ ተመለሱ ፡፡ ከብዙ ጥንታዊ ሕዝቦች መካከል ፣ የሥነ-ጥበብ ተመራማሪዎች በእንስሳ ራስ መልክ የተገነቡ ሥነ ሥርዓት የሚከናወንባቸውን ጎጆዎች ተመልክተዋል ፡፡ ይህ እንስሳ ፣ እንደ ሆነ ፣ አነሳሶችን “ዋጠ”። ምናልባት በፕሮቶ-ስላቭ ሕዝቦች መካከል ተመሳሳይ ልማዶች ነበሩ ፡፡ ተኩላው መዋጥ እና ከዚያ በኋላ የታሪኮቹን ጀግኖች መልቀቅ የእነዚህ መሰል ባህሎች የሩቅ ማስተጋባት ነው ፡፡
በሩሲያ ተረት እና በአጠቃላይ በሩሲያ አፈ-ታሪክ ውስጥ ያለው ተኩላ ባለ ሁለት ባህሪ ሲሆን በማያሻማ መልኩ አዎንታዊም ሆነ አሉታዊ ተብሎ ሊጠራ አይችልም ፡፡ ይህ ሁለትነት በአረማውያን ዘመን ከተመሰረተ ከምስሉ ጥንታዊነት ጋር የተቆራኘ ነው ፡፡
